Edremit Güncel Bilgi ve Haber Sitesi

ABD'de 'seçim günü' her eyaletin oy pusulalarını saymak için kendi kurallarını ve uygulamalarını takip etmesi ve buna ek olarak yasal itirazlar nedeniyle artık genellikle 'seçim haftası' olarak kabul ediliyor. Ancak gerçek şu ki, bu kez kazananın açıklanmasının ne kadar süreceğini kimse bilmiyor.

Associated Press (AP), 2020'de Başkan Joe Biden'ı sandıklar kapandıktan dört gün sonra, Cumartesi öğleden sonra kazanan ilan etti. Ancak o zaman bile AP, seçim gününden 10 gün sonra Kuzey Carolina'yı Trump'a, 16 gün sonra da el ile yapılan yeniden sayımların ardından Georgia'yı Biden'a verdi.

Bundan dört yıl önce, 2016 seçimlerine çoğu sandığın kapanmasından sadece saatler sonra karar verilmişti. AP, Trump'ı seçim gecesi saat 02.29'da kazanan ilan etmişti.

Bu kez her iki adayın kampanyası da büyük bir sürpriz olmazsa seçimi belirlemesi beklenen ve 'salıncak' olarak nitelenen yedi çekişmeli eyalette yarışın son derece yakın olduğuna inanıyor. Bu eyaletler Arizona, Georgia, Michigan, Nevada, Kuzey Carolina, Pennsylvania ve Wisconsin.

Haritanın büyüklüğü ve yarışın başa baş gitmesi, bir kazananın ne zaman ilan edilebileceğini tahmin etmeyi zorlaştırıyor.

SONUÇLARA DAİR İLK İPUÇLARI NEREDE BULUNABİLİR?

Sonuçların nispeten hızlı bir şekilde gelebileceği doğu yakasındaki iki kritik eyalet olan Kuzey Carolina ve Georgia'ya bakılabilir. Bu, sonuçların yakın olması halinde bu eyaletlerde nihai sonuçların hızlı bir şekilde alınacağı anlamına gelmez. Ancak bu eyaletler nasıl bir gece geçirileceğine dair bir fikir verebilecek ilk kritik eyaletler olabilir.

Daha derine inmek için Demokratlar’ın 2020'den bu yana kazanımlar elde ettiği endüstriyel kuzey ve güneydoğudaki kentsel ve banliyö bölgelerine bakılabilir.

Kuzey Carolina'da Harris'in sırasıyla eyalet başkenti Raleigh ve eyaletin en büyük şehri Charlotte'a evsahipliği yapan Wake ve Mecklenburg ilçelerinde elde ettiği fark, Trump'ın hakim olduğu daha az nüfuslu kırsal bölgelerden ne kadarında başarı elde etmesi gerektiğini ortaya çıkaracak.

EN KRİTİK YER: PHILADELPHIA

Pennsylvania eyaletinde, Harris'in Demokrat ağırlıklı Philadelphia'da yoğun bir katılıma ihtiyacı var ancak aynı zamanda şehrin kuzey ve batısındaki banliyö ilçelerinde Demokratlar’ın avantajını arttırmaya çalışıyor. Harris, Joe Biden'ın 2016'daki Demokrat aday Hillary Clinton'a göre daha fazla oy aldığı Bucks, Chester, Delaware ve Montgomery ilçelerinde agresif bir kampanya yürüttü. Dört yaka ilçesi de dahil Philadelphia metro bölgesi, Pennsylvania'daki oyların yüzde 43'ünü oluşturuyor.

Demokrat ağırlıklı diğer bölgelerde Trump'ın Michigan'ın Detroit dışındaki önemli banliyö ilçelerinde, özellikle de Oakland İlçesi'nde Demokratlar’ın oy artışını engellemesi gerekiyor. Trump, Wisconsin'in Milwaukee dışındaki Waukesha İlçesi'nde de aynı zorlukla karşı karşıya.

Son aylarda yaşanan tüm gelgitler göz önüne alındığında bu seçimin tarihi önemi gözden kaçırılabilir. Mevcut Başkan Yardımcısı Kamala Harris, kazanırsa ABD'nin 248 yıllık tarihindeki ilk kadın başkan, aynı zamanda bu makama gelen ilk siyahi kadın ve Güney Asya kökenli kişi olacak.

Kamala Harris ve kampanyası, bazı destekçilerini yabancılaştırabilecekleri endişesiyle cinsiyet ve ırk konularını büyük ölçüde göz ardı etti. Ancak Harris'in kazanmasının tarihçiler için önemi yadsınamaz.

Trump kazanırsa farklı bir tarihi başarıyı temsil edecek. Beş aydan kısa bir süre önce New York'taki bir sus payı davasında 34 ağır suçtan hüküm giymiş olan Trump, ABD başkanlığına seçilen ilk ağır suçtan hüküm giymiş kişi olacak.

Halen en az iki ayrı ceza davasında ağır suçlamalarla karşı karşıya olan Trump, siyasallaşmış bir adalet sisteminin kurbanı olduğunu ileri sürüyor. Görünüşe göre on milyonlarca seçmen de ona inanıyor ya da üzerindeki olağanüstü hukuki yükü görmezden gelmeye hazır.

ABD'de seçimleri kazanan, ülke genelinde en çok oyu alan aday olmayabiliyor.

İki aday da 50 eyalette düzenlenen seçiciler kurulu seçiminde yarışıyor. Sandığa giden seçmenler, kayıtlı oldukları eyaletin Seçiciler Kurulu'na göndereceği delegeleri, delegeler de başkan ve başkan yardımcısını seçiyor.

Her eyalet, kısmen nüfusa bağlı olarak belirli sayıda seçici kurul oyuna sahip. Toplam 538 oy söz konusu ve 270 ya da daha fazla oy alan aday kazanmış oluyor.

İki eyalet hariç, tüm eyaletlerde seçimi kazanan aday tüm delegeleri de kazanmış oluyor. Maine ve Nebraska'da ise adayların aldığı oy oranına göre eyaletin delegeleri paylaştırılıyor.

Eyaletlerin çoğu bir partiye ya da diğerine meyilli oluyor. Bu nedenle genellikle her iki adayın da kazanabileceği bir düzine kadar eyalete odaklanılıyor.

Önemli olan delege sayısı olduğundan ülke genelinde en fazla oyu kazanan adayın başkan seçilemediği durumlar da oldu.

Bunun son örneği 2016'da yaşandı. Demokrat Parti'nin başkan adayı Hillary Clinton, ülke genelinde Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump'tan 3 milyon daha fazla oy almasına karşın yeterli delege sayısına ulaşamadığı için seçilemedi.

ABD başkan ve başkan yardımcısı adayları son mitinglerini düzenliyor. Kamala Harris, seçim sonucunu belirleyebilecek Pennsylvania eyaletine bağlı Philadelphia kentinde seçmenleriyle buluştu. Mevcut Başkan Yardımcısı kürsüye çıkmadan, Katy Perry ve Lady Gaga sahnedeydi.

Kamala Harris yarışın henüz bitmediğini ve Pennsylvania'nın yeni başkanın kim olacağını seçebileceğini söyledi. Kurşun geçirmez camın arkasından konuşan Demokrat aday, "Finali güçlü yapmalıyız. Bu tarihteki en yakın yarış olabilir. Her bir oy önemli" dedi.

Donald Trump ise Michigan'da Grand Rapids'e uçtu, gece yarısı mitingi için takipçileri salonu saatler öncesinden çoktan doldurmuştu.

İki adayın da seçim sonucunu belirleyebilecek 'salıncak' eyaletlerden ikisinde son mitinglerini gerçekleştirmesi, dikkat çekici.

Washington Post gazetesi, yedi salıncak eyaletteki son anketlerin yansıttığı değişimleri bir tablo olarak yayınladı. Gazete Kamala Harris ve Trump'ın üçer eyalette önde olduğunu, Demokrat adayın önde olduğu kritik Pennsylvania'da ise Cumhuriyetçi aday lehine farkın daraldığını belirtti.

BBC'nin Kuzey Amerika muhabiri Anthony Zurcher, analizine 'Anketlerin doğru olup olmadığını belirlemeden önce kampanyalar için son bir dans' başlığını attı, uzun yıllardır takip ettiği Amerika siyasetinde hiçbir zaman bu kadar yakın geçen bir başkanlık yarışına tanık olmadığını söyledi.

Anketlerin büyük ölçüde hata payına sahip olduğunu, muharebe alanına benzettiği yedi kritik eyaletteki anketlerin ise neredeyse her durumda hata payı içerdiğini belirten deneyimli muhabir, "Ve anketlerin doğru olmama ihtimali de var" dedi.

Özellikle son günlerdeki seçmen hareketlerinin gözden kaçırılabileceğini belirten Anthony Zurcher, özellikle benzer değişimlerin son anketlerde ortaya çıkmasının pek mümkün olmadığını hatırlatıyor. 2016 seçimini bir istisna olarak sunan BBC muhabiri, "Yarın anketler önemsiz hale gelecek. Amerikalı seçmenler kendi sözlerini söyleyecek, bazı sürprizler olursa şaşırmayın" diyerek analizini bitirdi.

Donald Trump, son günlerde agresif bir şekilde seçimin dürüstlüğünü sorgulayan iddialar ortaya atıyor. Eski ABD Başkanı, anketler yarışın başa baş gittiğini gösterse bile sadece Demokratlar hile yaparsa kaybedebileceği konusunda ısrarcı. Trump’ın, tıpkı 2020'de yaptığı gibi sonuçlar ne olursa olsun seçim gecesi yine zafer ilan edebileceği tahminleri dile getiriliyor.

Trump yanlılarının 6 Ocak 2021'de Kongre Binası'nı basarak modern Amerikan tarihinin en karanlık günlerinden birine imza attığında, ülkenin tanık olduğu gibi bu tür söylemlerin ciddi sonuçları olabilir. Bu seçim döneminde daha fazla şiddet potansiyelinin hala mevcut olduğu yorumları yapılıyor.

Cumhuriyetçi Parti Ulusal Komitesi, Salı günü binlerce 'dürüst' seçim sandık gözlemcisini 'sahtekarlıkları' araştırmak üzere görevlendirecek. Uygulamayı eleştirenler, bunun seçmenlerin ya da seçim görevlilerinin taciz edilmesine yol açabileceğinden endişe ediyor. Bazı önemli oy verme yerlerinde yetkililer, kurşun geçirmez cam ile sandık yöneticilerini acil yardım telefon hattı 911'e bağlayan panik düğmelerine ek olarak şerif yardımcılarının da bulunmasını talep etti.

Seçim gününde üst düzey güvenlik tedbirleri devreye alındı. Washington Post gazetesi, oy kullanma noktaları ve oy sayım merkezlerinin çevresine güvenlik kameraları yerleştirildiğini, çatılara ise keskin nişancılar konuşlandırıldığını yazdı.

ABD genelinde caddelere ilave polis ekipleri sevk edilirken, insansız hava araçlarıyla da denetimler sıkılaştırıldı. Washington ve Nevada eyaletlerinde ise herhangi bir karışıklık ihtimaline karşı ulusal muhafızlar hazır bekletiliyor.

Aynı zamanda Trump'ın destekçileri, adaylarının son aylarda iki suikast girişimiyle karşı karşıya kaldığını ve bunun da kendisine yönelik yeni tehditler olabileceği ihtimalini arttırdığını belirtiyor. Her zaman olduğu gibi birçoğu Cumhuriyetçi olan üst düzey hükümet ve endüstri yetkililerinden oluşan geniş bir koalisyon ise 2020 seçimlerinin Amerikan tarihindeki 'en güvenli' seçim olduğunu tespit etmişti.

ABD'de 81 milyondan fazla kişi ya şahsen ya da posta yoluyla erken oy verme işlemine katıldı. O kadar çok insan oy kullandı ki bazı yetkililer Georgia gibi eyaletlerdeki sandıkların seçim günü 'terkedilmiş gibi' görünebileceğini söylüyor.

Bu artışın en önemli nedenlerinden biri, Trump'ın destekçilerini bu kez erken oy kullanmaya teşvik etmesi ve Cumhuriyetçiler’e seçim günü sadece şahsen oy kullanmaları çağrısında bulunduğu 2020'den farklı bir yol izlemesi. Erken oy kullanma rakamları, milyonlarca Cumhuriyetçi’nin son haftalarda Trump'ın çağrısına kulak verdiğini doğruluyor.

Ancak asıl soru, bu kez erken oy kullanan Cumhuriyetçiler’in sayısındaki artışın Salı günü sandığa giden Cumhuriyetçiler’in sayısını azaltıp azaltmayacağı.

Demokrat Parti tarafında da değişimler var. Dört yıl önce salgın sürerken Demokratlar ezici bir çoğunlukla oylarını erken kullanmıştı. Ancak bu kez halk sağlığı riski olmadan daha fazla Demokrat seçmenin bizzat sandığa giderek oy kullanması muhtemel.

Erken seçim sonuçlarını anlamaya çalışırken her iki taraftaki bu denge kritik önem taşıyor. Salı günü hangi seçmenlerin sandığa gitmesi gerektiğini bilmek de kampanyalara düşüyor. Bu konuda Demokratlar avantajlı olabilir.

Trump'ın kampanyası ve Cumhuriyetçi Parti Ulusal Komitesi, oy toplama operasyonlarının çoğunu, büyük ölçüde Trump'ın milyarder destekçisi Elon Musk tarafından finanse edilen ve uygulamaları hakkında yeni sorularla karşı karşıya olan bir grup dahil, dış gruplara yaptırdı. Buna karşın Harris'in kampanyası, 2 bin 500'den fazla ücretli çalışanı ve sadece çekişmeli eyaletlerde 357 ofisi bulunan daha geleneksel bir operasyon yürütüyor.

Donald Trump, seçim gününün ilk saatlerini Michigan'da geçirdi ve geleneksel hale geldiği üzere Grand Rapids'te son bir geceyarısı mitingi düzenliyor.

Cumhuriyetçi aday, günün geri kalanını Florida'da geçirmeyi planlıyor. Daha önce erken oy kullanacağını söylemesine rağmen Trump’ın burada şahsen oy kullanması bekleniyor. Trump’ın Salı gecesi Palm Beach'te bir kampanya izleme etkinliği düzenlemesi planlanıyor.

Harris ise 1986 yılında ekonomi ve siyaset bilimi bölümünden mezun olduğu ve Alpha Kappa Alpha kız öğrenci birliğinin aktif bir üyesi olduğu Washington'daki Howard Üniversitesi'nde bir seçim gecesi etkinliğine katılmayı planlıyor. Howard dışında, seçim günü için açıklanmış bir programı yok.

Harris, Pazar günü yaptığı açıklamada, postayla gönderilen oy pusulasını yeni doldurduğunu ve oy pusulasının 'California'ya doğru yola çıktığını' söyledi.