Edremit Güncel Bilgi ve Haber Sitesi

Duygu Erdoğan / İSTANBUL - Kayıtdışı ile mücadele sıkı denetimlerle devam etmesine rağmen tüketici istemeden fiş kesen işletme sayısı oldukça düşük. Fırın, manav, kuyumcu, züccaciye, kuaför, araba tamir/temizleme gibi başlıca alışveriş ve hizmet alanlarının nakit ödemede fiş kestiği görülmüyor; fiş talep eden tüketiciye ise ya ‘arızalı’ pos yanıtı veriliyor ya da düşük meblağ olduğu için fiş kesmedikleri belirtiliyor.

Bazı meslek grupları ve serbest meslek erbabı kişiler de oldukça yüksek kazançlarına rağmen fatura kesmeden yaptıkları işlemlerle Maliye’nin radarında bulunuyor. Çeşitli yüksek ödeme kalemlerinin bulunduğu oto tamirden, diş tedavisine kadar geniş bir yelpazedeki hizmet alanında tüketiciler oldukça fazla ödemeleri nakit yapmak durumunda kaldıklarını belirtiyor. Buna karşılık ise tüketiciye fiş/fatura verilmiyor; ödemeler kayda girmiyor, tüketiciye de mağduriyet oluşturuyor. 

İletilen şikayetler arasında kredi kartının kabul edilmediği ya da kredi kartına daha yüksek fiyatlar talep edildiği de görülüyor.

Yakın zamanda Gelir İdaresi Başkanlığı’nın fiş kesmeyenlere ve fiş almayan tüketiciye yönelik para cezası içeren tebliğ taslağı da gündeme gelmişti. Hazine ve Maliye Bakanlığı, kayıt dışı ile mücadelede özellikle son 1 yıldır sıkı denetim uyguluyor.

‘Vergi vatandaşa yansımıyor’

Tüketicinin yaptığı ödemeler karşısında fiş/fatura talep etmesi gerektiğini belirten Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Başkanı Aydın Ağaoğlu, tüm ücretlilerin vergilerini ödediği gibi hizmet ve ürün satan tüm kişi ve işletmelerin de vergilerini doğru şekilde ödemesi gerektiğini dile getirdi. Özellikle yüksek kazanç sağlayan bazı serbest meslek grupları ile mesleklerdeki hizmetler karşısında ‘elden yapılan ödemeler’in arttığına dikkat çeken Ağaoğlu, bunun karşılığının ise devlete ve dolayısıyla vatandaşa yansımadığını ifade etti. Ağaoğlu, aynı zamanda fiş/fatura olmadan yapılan ödemelerin ileride tüketici için sorun haline gelebileceğini, olası bir ürün hasarı ya da hizmet memnuniyetsizliğinin şikayet sürecinde tüketicinin kanıtı olmayacağını belirtti.

Ağaoğlu, fiş kesmeyen, faturasız işlem yapanlar hakkında Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, Ticaret Bakanlığı şikayet hatları ve kredi kartı komisyon talebiyle ilgili de BDDK’ya ihbarların yapılabileceğini söyledi.

Komisyon da var

Bu süreçte tüketiciden komisyon talebi de denetimlerin konusu. Nakit ödemede ve kredi kartı ile ödemede farklı fiyat talebi devam ediyor. Bazı dükkan önlerinde satılan özellikle tekstil ürünlerinde nakit ve kredi kartı fiyatı ayrı ayrı belirtiliyor. Herhangi bir ürünün satışında hizmet bedeli adı altında kart komisyonunun tüketiciden talep edilmesi ceza konusu. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) üye iş yerlerinin üyeliğini iptal ederek, 1 yıl süreyle pos kullanılmasını yasaklıyor. Bununla ilgili Tüketici Hakem Heyetlerine de gerekli ihbarlar yapılabiliyor. 

Yanı sıra ödemelerde ‘IBAN’ talebi de daha önce tartışılmış, konuyla ilgili incelemeler sıklaştırılmıştı ancak halen kredi kartı işlemi yapmamak için IBAN’a nakit talebi devam ediyor.

Bakan Şimşek uyarmıştı

Bakanlık tarafından kayıt dışı ekonomiyle mücadelenin etkinleştirilmesine yönelik bugüne kadar çok sayıda uygulamanın devreye alındığına işaret eden Şimşek, bu kapsamda, perakende mal ve hizmet sunan esnaf ve işletmelerdeki banka kartlarıyla ödeme yapılmasına imkan sağlayan POS cihazlarıyla fiş düzenleyen ödeme kaydedici cihazların birleştirildiğini anımsattığı açıklamasında şöyle demişti:

“Bazı işletmelerin, bankaların komisyon oranlarının yüksekliğini gerekçe göstererek nakit ödemeye göre daha yüksek tutar talep ettiğini görüyoruz. Mükelleflerimizin, bu gerekçeyle komisyon farkını vatandaştan talep etme yoluna gitmemesi önem taşıyor. Kendisine banka kartı ya da kredi kartı ile ödeme imkanı sunulmayan ya da yüksek tutarlı fark istenen vatandaşların bunu Gelir İdaremize ihbar etmesi durumunda, denetim yapılarak gerekli cezai işlemler uygulanıyor. Vatandaşlar, Dijital Vergi Dairesi, GİB Mobil uygulaması, BİP ya da Whatsapp gibi farklı kanallardan ihbarda bulunabilir.”

Tüketiciye de ceza var

Yeni vergi paketiyle birlikte, kayıt dışı ekonomiyle mücadele kapsamında alışverişlerde fiş veya fatura düzenlemeyenler için ceza miktarları da artırılıyor. Şu anda 3 bin 400 lira olan ceza tutarının 5 bin liraya çıkacağı; işletmelerin ise her ihlalde cezalarının katlanarak artacağı bir sistem belirleniyor.