Edremit Güncel Bilgi ve Haber Sitesi

GÖNÜL KOCA DENİZ-ÇİĞDEM YILMAZ/  HABER MERKEZİ-DIŞ HABERLER  - İklim değişikliğiyle mücadele amacıyla ortaya atılan ve Harvardlı bilim insanlarının geliştirdiği, Microsoft’un kurucusu Bill Gates tarafından da desteklenen proje, 2021’de ortaya çıktığında büyük ses getirmişti. Söz konusu proje, bu yılın mart ayında durduruldu ancak “Make Sunsets” adlı bir şirket benzer bir projeyle ortaya çıktı ve bunu kazanç kaynağına dönüştürdü. “Güneş blokajı” olarak da adlandırılan proje, aslen Gates ve bazı Silikon Vadisi devlerinin desteklediği, kısa adı “SCoPEX” olan çalışmadan farklı. Proje, balonlarla stratosfere gönderilecek kükürt dioksit aracılığıyla,  Güneş ışığının bir kısmını önleyerek küresel ısınmayı azaltmayı hedefliyor. 

110 BALON GÖNDERİLDİ 

Meksika’da 2023’te yola çıkan şirket, bugüne kadar “soğutma kredisi” adıyla gramı 10 dolardan kükürt dioksit dolu 110 balon gönderdi. Profesyonel birer iklim bilimci olmayan Make Sunsets’in kurucuları, Şubat 2023’ten bu yana balonlarla yolladıkları 53 kilogram kükürt dioksitin, yaklaşık 1 yıl boyunca 2,5 milyon ağaç dikmenin yaratacağı “soğutma etkisi”ne eşdeğer bir işlev gördüğünü iddia ediyor. 

İlginizi Çekebilir

Küresel ısınma nedeniyle buğdayın artık ekim yerine kasımda ekilmesi öneriliyor

Sinsi ve ölümcül: Sıcak hava dalgası

Küresel ısınma gölleri de vurdu

‘YASAKLANMALI’ 

Şirket, neredeyse hiçbir etkisi olmayan bu girişimle küresel ısınmanın önüne geçilebileceğini de iddia ederken, bilim insanları da, bunun tehlikeli bir proje olduğu konusunda ısrar ediyor. 110 bilim insanı, imzaladıkları deklarasyonla, bu  çalışmanın yasaklanmasını istediler. Nitekim Bill Gates’in desteklediği SCoPEX’in sonlandırılması, ciddi kamuoyu tepkilerinden kaynaklanmıştı. Bilim insanları, bu tip “aerosol enjeksiyonu” projelerinin, yararın aksine çevresel ve sosyal riskler taşıdığını söylüyor. Bu tekniğin, küresel iklim üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceği yönündeki endişeleri dile getiren bazı bilim insanları, bunun ozon tabakasına zarar verme, Muson gibi hava düzenlerini bozma veya yer seviyesinde kirliliğe neden olma gibi yan etkilere, hatta kuraklığa yol açabileceğini, henüz yan etkiler konusunda kesin bilgilere sahip olunmayan bir yöntemin kullanılmasının sakıncalı olacağını kaydediyor.  

KARBONDİOKSİT MESELESİ 

İngiliz Daily Mail gazetesine konuşan Amerikan Üniversitesi’nden iklim teknolojisi araştırmacısı Dr. Shuchi Talati, projeyi “değeri düşük bir çöp kredi” olarak değerlendirerek, iklim krizinin ticari çözümlerle çözülemeyeceğini ifade etti. Meksika hükümeti de, Make Sunsets’in projesini izinsiz deney olması nedeniyle yasakladı ve şirket ABD’ye taşındı. Uzmanlara projenin olası etkilerini sorduk... 

‘PRATİKTE GÜNEŞ KALKANI ZOR’

CNN TÜRK Meteoroloji Danışmanı Prof. Dr. Orhan Şen: 1815’te Endonezya’daki Tambora Yanardağı patladı. Bu volkan atmosfere çok büyük miktarda toz yaydı. Bu toz Ekvator bölgesinde birikir, Dünya’nın dönmesinden dolayı Güneş ışınlarını engelledi. O sene neredeyse Dünya’da yazsız, soğuk bir sene geçti. Volkanik patlamadan dolayı gelen toz Ekvator’un çevresini sardığı için o sene Dünya Güneş’ten daha az enerji aldı. Güneş kalkanı teorik bir çalışmadır ama pratikte zor. Ama gerçekleştirirlerse yeryüzündeki sıcaklığı düşürür, olumlu etkiler. Yeryüzündeki sıcaklığı durdurmak dahi çok önemli.

‘DOĞAYA MÜDAHALE’

Yıldız Teknik Üniversitesi Doğa Bilimleri Araştırma Merkezi Başkanı Prof. Dr. Şükrü Ersoy: Bu doğaya müdahale olduğu için başka nelere neden olacağını kestirmek zor. Bu bakımdan müdahale edilmesi taraftarı değilim. Yeryüzündeki ısınmayı getiren etkenleri ortadan kaldırmak gerekiyor. Güneş kalkanının altyapısında şu var; volkanlar bazı gazlar çıkarırlar. Gazların bir kısmı sülfat bir kısmı ise kükürt. Bunlar, havada soğuma yaratırlar.

‘KORKUTUCU TARAFI VAR’

İTÜ İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros: Bu yöntem çözüm gibi gözüküyor ama güneş ışını aslında yeryüzündeki birçok faaliyetin ana nedeni. Tarımsal ürünler Güneş’ten gelen ışınla üretiliyor. Müdahalenin korkutucu tarafı, bunun olası olumsuz etkileri, Yeryüzü’nün ekolojik dengesine müdahale edilmesi, olumsuzlukların nasıl üstesinden geleceğimiz... İnsan sağlığına doğrudan etki yapmaz ama iklim olaylarını etkiliyor.

‘TARIMI VURUR’

Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Süleyman Soylu: Güneşlenmenin şiddeti ve süresi bitkisel yetiştiricilik açısından son derece önemli. Işıklanmanın düşük olduğu bölgelerde verimlilik de düşer. Işık şiddetin azalması bazı bitkilerin bazı bölgelerde yetişmemesine, tarımda da verimliliğin düşmesine neden olur. Örneğin pamuk, susam gibi ürünler yüksek
sıcaklık ister. Bu yöntemle güneş ışıklarını azaltırsanız bu ürünleri yetiştiremezsiniz.”