Edremit Güncel Bilgi ve Haber Sitesi

Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – İsrail uçaklarının İran’a gerçekleştirdiği saldırıların ardından gözler İran’a döndü. Saldırılarda İran'ın başkenti Tahran, Tebriz, Hamedan, Kum, Kasr-ı Şirin İsfahan'daki Natanz Nükleer Tesisi ile Loristan ve Kirmanşah kentlerine saldırılar düzenlendi. İsrail, İran’ın askeri ve nükleer altyapısı dışında, askeri komuta heyeti başta olmak üzere üst düzey isimlere de nokta atışı saldırılarla suikast düzenledi. Saldırılarda İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri, Devrim Muhafızları Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami dahil üst düzey askeri yetkililer ile 6 nükleer bilim insanı hayatını kaybetti. Tahran'daki saldırılarda sivil yerleşim yerleri de vurulurken, çok sayıda sivil vatandaş da hayatını kaybetti. Peki, bu saldırılar nasıl gerçekleşti? İsrail, İran’a hangi rotalardan saldırdı? Bundan sonra ne olacak? Yaşanan gelişmeleri eldeki mevcut bilgiler ışığında Havacılık Araştırmacısı ve Fotoğrafçısı Cem Doğut, Savunma ve Denizcilik Uzmanı Kozan Selçuk Erkan ile birlikte Milliyet.com.tr için yorumladı. 

‘İLK DARBEYİ F-35'LER VURMUŞ GİBİ GÖRÜNÜYOR’ 

"İlk darbeyi F-35'lerle beraber uzun menzilli seyir ve balistik füzeler ile vuran İsrail, İran'ın hava savunma sistemine zarar verdikten sonra F-15 ve F-16 uçakları ile saldırıya devam etmiş gibi görünüyor" şeklinde konuşan Havacılık Araştırmacısı ve Fotoğrafçısı Cem Doğut, komuta kademesine düzenlenen saldırıların aslında İran'ın hızlı karar alıp tepki vermesine engel olmak için yapılmış saldırılar olduğunu belirterek, “İsrail Hava Kuvvetleri'nin ilk paylaştığı video, Sevom Khordad sistemine ait. İran tarafından kendi imkanları ile geliştirilen bu hava savunma sisteminin seçilmiş olması manidar” dedi. 

‘İRAN UÇAKLARININ CEVAP VERMESİ NEREDEYSE İMKANSIZ’ 

İran’da gerçekleşen devrimin ardından rejimin ilk hedef aldığı kişilerin hava kuvvetlerinde görev yapan subaylar olduğunu ifade eden Doğut, “Devrim zamanı ilk hedef alınan sınıf havacılar oldu. Batı'da eğitim almış bu elit kesim, rejim tarafından tehlikeli bulunduğu için ya hapsedildi ya da idam edildi. Döneminin en güçlü hava kuvvetini rejim kendi eliyle işlevsiz bıraktı. Irak-İran savaşında affedilen eski personel sayesinde hava kuvvetleri büyük işler yapmasına rağmen, savaş sonunda yine atıl bırakıldı. Çok uzun zamandır yeni uçak almayan İran'ın hava gücü çok zayıf. Bu uçakların uçması bile zorken, İsrail Hava Kuvvetleri'ne zarar vermesi neredeyse imkansız.” şeklinde konuştu. 

İran hava savunmasının etkisiz kalmasının arkasında sistemler arası iletişim eksikliğinin önemli bir neden olabileceğinin altını çizen Cem Doğut, “Rus menşeli ve kendi geliştirdikleri hava savunma sistemleri mevcut olsa da, hava savunmasının temeli birbirine entegre ve katmanlı olması zorunluluğudur. Maalesef birbirinden bağımsız çalışan hava savunma sistemleri, kabiliyeti yüksek düşman hava unsurlarıyla baş edemez.” dedi. İsrail istihbaratının da çok etkili olduğunun altını çizen Doğut, “Gece olan saldırının en önemli tarafı da İsrail'in sahip olduğu istihbarat kabiliyeti. Komuta kademesini yataklarında vurmak, ülke çapına yayılmış bu kadar fazla hedefi vurması bu sayede mümkün oldu” diyerek düşüncelerini paylaştı. 

'SALDIRI GÖSTERE GÖSTERE GELDİ'

İsrail’in gerçekleştirdiği saldırıların ‘göstere göstere’ geldiğini ifade eden Savunma ve Denizcilik Uzmanı Kozan Selçuk Erkan, “Bu saldırıların olacağı, İsrail gazeteleri başta olmak üzere birçok basın kuruluşunda bile birçok defa yazıldı. Saldırıyı bekliyorduk ama İran’ın bu kadar aciz bir duruma düşmesini beklemiyorduk. Bu kadar üst düzey ismin öldürülmesini beklemiyorduk. Benim açımdan en şaşırtıcı olan durum budur. Bunun haricinde zaten nükleer ve askeri altyapıya yönelik saldırılar zaten bekleniyordu” dedi. 

'AKILLI VE SIĞINAK DELİCİ MÜHİMMATLAR KULLANDILAR'

Saldırılarda kullanılan mühimmatları ikiye ayırmak gerektiğini ifade eden Erkan, “Sığınak delici mühimmatlarla birlikte küçük ama akıllı mühimmatlar kullanıldığı anlaşılıyor. Vurulan apartmanların sadece belirli katlarının zarar görmesinin sebebinin bu olduğunu düşünüyorum. Duvarı delip geçtikten sonra içeride patlamış olduğu belli olan mühimmatlara ilişkin görseller servis ediliyor. Tüm bunlara baktığımızda en önemli detay şu: İsrail istihbaratı hedefleyeceği kişilerin her saniye nerede olduğunu, nerede yaşadığını görüp takip etmiş. İranlı üst düzey yetkililer karargâhlarda olması gerekirken, inatla lojmanlarda ve evlerinde kalmışlar. Göstere göstere gelen bir saldırıya karşı ciddi bir zaafiyet içinde olduklarını söyleyebiliriz” şeklinde konuştu. 

'HAVA SAHASINA GİRMEDEN ATIŞ YAPANLAR DA VAR'

İsrail kaynaklarının saldırıların 200 uçakla yapıldığına yönelik açıklamasına dikkat çeken Erkan, bu uçakların bir kısmının İran hava sahasının dışından atışlar yapmış olabileceğini düşündüğünü söyleyerek, “Bir kısmının İran hava sahasına girmeden atış yapmış olma ihtimali olduğunu düşünmek yanlış olmaz. Ancak hassas hedeflerin vurulması için bu uçakların bir kısmı da muhakkak İran hava sahasına girmiş olmalı. Hassas hedefleri vurmanız için belirli mesafelerde yaklaşmanız gerekir. Buna rağmen hiçbir uçağın İran tarafından vurulamamış olması da, İran hava savunması adına ayrı bir sorundur” dedi. 

İran hava sahası içinde İran ve İsrail uçakları arasında bir çatışma sonucunda İran uçaklarının düşürülmüş olma ihtimalini şu an için düşük bir ihtimal olarak gördüğünü belirten Kozan Selçuk Erkan, “Böyle bir şey olsaydı, İsrail’in bu konuda özellikle propaganda yapacağını düşünüyorum. Şu an için kamuoyuyla paylaşılan bilgilerde böyle bir durum yok. Ancak İsrail uçaklarının üzerinde hava-hava füzeleri olduğu görülüyor. Bu füzeleri muhtemelen önlem amaçlı taşıdılar. Bu noktada İran hava savunmasının bu kadar etkisiz kalması önemli bir husus. Belki de elektronik harbe karşı koyamadılar ve böyle bir durum ortaya çıktı. Şu an durum hâlâ sıcak olduğu için elimizde net bilgiler de bulunmuyor. İlk dalgada hava savunma sistemlerini vurup, ikinci dalga da diğer hedeflere yönelmiş de olabilirler ama böyle bir ihtimalde baskın durumunun açığa çıkma ihtimali de mevcut. Elektronik harp unsurlarını kesin olarak kullandıklarını söyleyebiliriz. Bunun dışında İsrail’in bu konuda neler yaptığını ilerleyen zamanlarda öğreneceğiz.” dedi. 

‘İRAN ARTIK NÜKLEER SİLAH SAHİBİ OLMAK İÇİN UĞRAŞACAK’ 

“Bu saatten sonra İran, nükleer silah sahibi olmak için gerekirse ot yiyecek ama yaşayacak” şeklinde konuşan Kozan Selçuk Erkan, İran’daki mevcut rejimin bu olmadan ayakta kalamayacağını anladığını ifade ederek, “Ben bu saatten sonra nükleer silah elde etmek için tüm güçleriyle çalışacaklarını düşünüyorum. İran bu konuda daha önce böyle bir çaba içinde olmadığını açıklamıştı. ABD ile 60 gündür görüşüyorlardı. Anlaşma olmadı ve 61. gün İsrail uçakları İran’ı bombaladı” şeklinde konuştu. 

İSRAİL UÇAKLARI HANGİ ROTAYI İZLEDİ?

İsrail uçaklarının Suudi Arabistan hava sahasını kullanmış olabileceğini dile getiren Kozan Selçuk Erkan, “Saldırılan bölgelere baktığımızda, İsrail’in Irak ve Suudi Arabistan hava sahaları üzerinden İran’a ilerlediğini söyleyebiliriz. İsrail uçaklarının İran’ın derin noktalarında gerçekleştirdiği saldırılara da bakarsak, Suudi Arabistan üzerinde tanker uçak uçurmuş bile olabilirler. Elektronik harp uçaklarının da yine buralara yakın bölgelerde görev yaptığını düşünebiliriz” dedi. Cem Doğut da, "İsrail uçaklarının Ürdün ve Irak hava sahasından geçmiş olmaları mümkün, ayrıca kuzeydeki hedefler için Suriye hava sahasını da kullanmış olabilirler. Suriye ve Kuzey Irak üzerinden Tebriz’de bulunan hedeflere saldırmış olabilirler. İsrail, Orta Doğu’nun tamamını kendi hava sahası olarak görüyor ve bu şekilde hareket ediyor" yorumunu yaptı.