Edremit Güncel Bilgi ve Haber Sitesi

Milliyet.com.tr/ÖZEL ABD Başkanı Donald Trump, 3 Şubat tarihinde yaptığı açıklamada Ukrayna'dan nadir toprak elementleri almak istediklerini ifade etmişti. ABD’nin Ukrayna’ya sağladığı 500 milyar dolarlık askeri yardımın devam etmesi durumunda Trump, bunun bir karşılığı olacağını belirtmişti.

Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ilk etapta nadir toprak elementleriyle ilgili olumsuz bir tavır sergilese de daha sonrasında bu tutumunu yumuşatmıştı. Geçtiğimiz hafta Zelenskiy anlaşmaya imza atmak için Beyaz Saray'a giderken, iki lider arasında yaşanan tartışma dünyanın gündemine oturmuştu.

TÜRKİYE’NİN DEV REZERVİ YENİDEN GÜNDEME GELDİ

Öte yandan 2022 yılında Eskişehir’in Beylikova ilçesinde 694 milyon ton nadir toprak elementi rezervi keşfedilmişti. 17 farklı toprak elementinin bulunduğu rezerv, dünyada Çin’in 800 milyon tonluk rezervinin ardından ikinci en büyük rezerv olarak kayıtlara geçmişti.

ABD NEDEN NADİR TOPRAK ELEMENTLERİNİ İSTİYOR?

Peki ABD, Ukrayna’daki nadir toprak elementlerini neden istiyor? En büyük ikinci rezervin Türkiye’de bulunmasının ne gibi bir avantajı var?

'Türkiye geleceğin petrolünü buluyor’ diyen Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Yönetim Kurulu Üyesi Altuğ Karataş, milliyet.com.tr’ye şu ifadeleri kullandı: “Nadir toprak elementleri ya da kritik minerallerin özellikle nükleer enerji tarafında uranyum, toryum, titanyum, lityuma kadar giden bir dizi nadir element olduğunu söyleyebiliriz. Bunların kimi manyetik teknolojilerde, rüzgar türbinlerinde, savunma sanayinde kullanılıyor. Elektrikli araç bataryalarında, yenilenebilir enerji sistemlerinde kullanılıyor. Mesela titanyum havacılık sanayinde, uranyum ve toryum da nükleer enerji için kullanılıyor. O nedenle elementler ABD’nin ilgisini çekiyor.

‘DÜNYADA BÜYÜK GÜÇ OLMAK İSTİYORSANIZ MİNERALLERE SAHİP OLMANIZ LAZIM’

Yeni teknolojiler ve savunma sanayiini merkeze aldığımızda dünyada eğer büyük güç olmak istiyorsanız ya bu minerallere sahip olmanız lazım ya da bunların tedarikini kendi ülkeniz içine almanız lazım.

‘AVRUPA’DAKİ 30 MİNERALİN 21’İNE UKRAYNA SAHİP’

Çin bu mineralleri kendi topraklarından çıkarıyor. Afrika dahil birçok ülke ile anlaşma yapmış durumda. Avrupa’daki 30 tane farklı kritik ham madde ve mineralin 21’ine Ukrayna sahip. Bu sebeple gözünü buraya dikmiş durumda. Savunma sanayiinden teknolojik ürünlere kadar ham madde tedarikini garanti altına almak istiyor.

‘BU DİPLOMATİK BİR HAMLE’

Bunun bir ikinci kısmı daha var. ABD, AB ile Rusya’nın ilişkisini enerji ve siyasi açıdan kesti. Rusya bu vesile ile Çin’e doğru yaklaştı. ABD bu kritik minerallerin daha fazla Çin’e ulaşmasını engelliyor. Yani Rusya ile sıcak ilişki sağlıyor ve Çin’in de bir anlamda önünü kesmek istiyor. Bir şekilde Rusya’yı Çin’e aşırı yaklaşmışken, kendi tarafına çekiyor. Hem kendi ham madde ihtiyacını karşılıyor. Hem Rusya’yı kendine yaklaştırıyor. Bu diplomatik bir hamle diyebiliriz.

'TÜRKİYE İÇİN CİDDİ BİR EKONOMİK FAYDA’

Türkiye’de bu rezerv ilk bulunduğunda görevde o dönemin Enerji Bakanı Fatih Dönmez vardı. O dönemde kamuoyunda bu kadar dikkat çekmemişti. ABD’nin Ukrayna hamlesi sonrası daha çok dikkat çekmiş oldu. Türkiye için ciddi bir ekonomik faydadır. Bu madenlere ihtiyacımız var. Savunma sanayiinde Türkiye çok başarılı bir 10 yıl geçirdi. Dünyanın en önemli ülkelerinden biri haline geliyoruz. Bu açıdan da bu tip kritik minerallerin bazılarının bizim topraklarımızdan çıkıyor olması Türkiye’nin savunma güvenliği açısından önemli.

‘BU KRİTİK MADENLERE İHTİYAÇ VAR’

Türkiye enerjide de hamle yapıyor. Kendi yerli otomobilimizi üretiyoruz. Batarya konusunda iki firmaya yatırım desteği veriliyor. Depolamalı yenilenebilir enerji sistemleri de artacak. Bu sebeple batarya, depolama önemli kazanıyor. Orada da bu kritik madenlere ihtiyaç var.

‘DEĞERİNİ 2-3 DOLARDAN 1500 DOLARA ÇIKARIYOR’

Ayrıca bor madenini örnek olarak söyleyebilirim. Dünyadaki borun yüzde 70’i Türkiye’de. Türkiye, Balıkesir’de en son bir tesis açtı. Boru artık teknolojik olarak işleyip Mehmetçik’in üzerine giydiği çelik zırhın içinde bunu kullanıyor. Değerini 2-3 dolardan işleyerek 1500 dolara çıkarıyor. Bor da kritik bir madendir.

‘TÜRKİYE BUNUNLA İLGİLİ ÇALIŞMALAR YAPACAKTIR’

Aynı borda olduğu gibi Eskişehir Beylikova’da bulunanların işlenmesi, geliştirilmesi de Türkiye için bir strateji olması gerekiyor. Tahminim gelecek yıllarda Türkiye bununla ilgili de çalışmalar yapacaktır ki bu kıymetli madenler çok daha kıymetli hale gelsin.

TÜRKİYE’DE DAHA FAZLA NADİR TOPRAK ELEMENTİ KEŞFİ OLUR MU?

Türkiye üç kıtanın birleşimi, jeopolitik olarak da birçok madeni topraklarında barındıran, yeni kaynakların bulunduğu, enerji kaynaklarının bile yavaş yavaş çıktığını düşündüğümüzde bir potansiyel barındırıyor. Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde bazı zengin madenlerin olabileceğine dair işaretler var.

Konya Karapınar ile Manisa Kula’da bir potansiyel olma ihtimali ortaya çıkıyor. Karadeniz ve İç Anadolu’da da volkanik kayaçlar ve nadir toprak elementlerine dair formasyonların olduğu hem MTA’nın hem de özel şirketlerin çalışmalarında ortaya çıkıyor.

‘TÜRKİYE GELECEĞİN PETROLÜNÜ BULUYOR’

Nadir toprak elementleri ile ilgili şöyle bir tabir var: ‘21’inci yüzyılın petrolü olabilir’ deniyor. Nasıl 20’nci yüzyılda petrol çok önemliyse bunun için savaşlar çıktı ve Osmanlı parçalandı. 21’inci yüzyılda da teknolojinin bu kadar hızlı ilerlemesi, enerjideki dönüşüm, elektrifikasyon, bunlar için bir takım elektrik, elektronik ürünlerden tutun bataryalara kadar yeni teknolojik ürünlerin üretilecek olması ve bunların da yapımında kritik madenlere ihtiyaç olması tabi ki Türkiye ne kadar fazla kritik mineraller, nadir toprak elementleri bulursa geleceğin petrolünü buluyor manasına geliyor.

Enerji ile birlikte kritik madenler kimin elindeyse, bunu kim daha iyi işleyip kullanabiliyorsa savunma sanayii, enerji ve diğer teknolojik ürünlerde tabi ki 21’inci yüzyılın en önemli süper güçleri arasına girer.”