Edremit Güncel Bilgi ve Haber Sitesi

Venedikliler için şehrin ada konumu yüzyıllar boyunca istilaya karşı güvenlik sağladı, ancak aynı zamanda zorluklara da yol açtı. İklim krizi şiddetlendikçe gelgitler daha da arttı ve sıklaştı. Ve şehir düzenli çökme nedeniyle yılda yaklaşık iki milimetre batıyor.

Peki ya şehri yükseltebilseydiniz? Bu mümkün olur muydu? Venedik'i kurtarmanın anahtarı olabileceğini düşünen bir mühendis bunun için kolları sıvadı.

VENEDİK'İ GÖKYÜZÜNE DOĞRU İTECEK

İtalyan hükümeti şu anda olağanüstü yüksek gelgitlerin lagüne girmesini engellemek için her yıl sel bariyerlerini yükseltmek için milyonlarca avro harcarken, yakındaki Padua Üniversitesi'nde hidroloji ve hidrolik mühendisliği alanında doçent olan Pietro Teatini, şehrin altındaki toprağa su pompalamanın, üzerinde oturduğu deniz tabanını yükselterek Venedik'i gökyüzüne doğru iteceğini söylüyor.

Bu şehri dalgaların üzerine çıkarır mı? 

Teatini, planının Venedik'e yaklaşık 50 yıllık bir süre tanıyacağını, mevcut sel bariyerleriyle birlikte çalışarak yetkililerin kalıcı, “köklü” bir çözüm bulmasını sağlayacağını söylüyor. Önerdiği sistemin şehri 30 santimetre ya da yaklaşık 12 inç yükseltebileceğine inanıyor.

ZAMAN DARALIYOR

Venedik'i korumak için yapılan mühendislik çalışmaları yeni bir şey değil.

Şehrin 1.000 yıllık cumhuriyet tarihi boyunca La Serenissima  bilinen adıyla “en sakin” devlet yetkilileri nehirlerin yönünü sürekli değiştiriyor, yeni kanallar kazıyor ve lagünün sularını şehre en iyi şekilde hizmet edecek şekilde yeniden yönlendiriyordu.

Ancak 20. yüzyılda işler ters gitmeye başladı. 1960'lar ve 1970'lerde, Marghera'nın anakaraya bakan sanayi bölgesinden lagüne yeraltı suyu pompalandı. Büyük hata tüm bölgenin batmasına neden oldu. 1950'den 1970'e kadar Venedik'in değerli şehir merkezi yaklaşık beş inç çöktü.

Şu anda şehrin yüksek gelgitlere karşı ana koruması, olağanüstü yüksek gelgitler sırasında lagünü Adriyatik'ten ayırmak için deniz tabanından yükselen MOSE sel bariyerleri setleriyle sağlanıyor.

İlk kez 2020 yılında denenen sistem, bariyerlerin yılda yaklaşık beş kez yükseltilmesi gerekeceği öngörülen 1980'lerde planlanmış.

Ancak iklim değişikliğinin gelgitlerin artmasına katkıda bulunmasıyla birlikte artık durum çok farklı. Geçtiğimiz 20 yıl içinde lagündeki gelgitler 110 santimetreyi aştı.

Bariyerlerin yılda beş kez yükseltilmesinden ziyade, MOSE Ekim 2020'de hizmete girdiğinden bu yana yaklaşık 100 kez çalıştırıldı. Ancak bariyerler henüz test aşamasında ve resmi olarak faaliyete geçmiş değil. Projenin şu ana kadar yaklaşık altı milyar avroya mal olduğu tahmin ediliyor.

Ve hala Venedik her yıl yaklaşık iki milimetre batmaya devam ederken, gelgit seviyeleri yılda yaklaşık beş milimetre yükseliyor.

TUZLU SU POMPALAYACAK

Teatini ise Venedik'e  on yıl nefes aldıracak projesini hayata geçirdi.

Teatini'nin planı ise su çıkarmak yerine yer altına hapsedecekleri kuyular açmak. Mühendis bu amaçla Venedik çevresinde 10 kilometrelik bir halka oluşturacak şekilde yaklaşık 12 kuyu açılmasını planlıyor.

Kuyuların sadece lagüne yapılacağını; deniz ya da karanın altına yapılmayacağını belirten mühendis, bu kuyular aracılığıyla tuzlu suyu pompalayabileceklerini ifade ediyor.

Bu şekilde lagünün altındaki kil tabakası suyun yukarı çıkmasını engelleyecek. Bu pompalama sayesinde lagünü çevreleyen toprak da yavaşça yukarı doğru yükselecek.

Teatini'nin hedeflediği bölgede halihazırda tuzlu su bulunuyor. Venedik lagünü Adriyatik Denizi'ne açıldığı için de tuzlu su bol bir şekilde bulunuyor. Bu sayede hem tatlı su kaynaklarının kirlenme riski ortadan kalkacak hem de suyu dışarıdan taşımak zorunda kalmayacaklar.

DEPREMİ TETİKLEYEBİLİR

Mühendisin 10 kilometre çapında kuyular istemesinin sebebi yükselmenin çok daha hafif ve eşit bir şekilde sağlanabilecek olması. Bu sayede şehir yükselirken çevredeki kara seviyesi de sabit kalabilecek.

Söz konusu yöntem hidrolik kırma tekniğine benziyor. O teknikte yüksek basınçla sıvı enjekte ederek yer altı tabakasının hareket ettirilmesi amaçlanıyor. Ancak bu hamle sismik aktiviteyi tetikleyerek deprem oluşmasına neden olabiliyor.

Teatini benzer bir riskin oluşmaması için maksimum yükselme miktarını 20-30 santimetreyle sınırladığını belirtiyor. Amacının tabakaların çatlaması olmadığını vurgulayan Teatini, sadece yavaş ve güvenli bir yükselme istediğini ifade ediyor.