Edremit Güncel Bilgi ve Haber Sitesi

Araştırmacıların evrenin ölümünü tetiklediğini düşündükleri süreç, kara deliklerin zamanla "buharlaşarak" yok olmasına neden olan Hawking ışımasıyla ilişkili. Araştırmacılar evrenin 'ölüm' tarihi tahminine şöyle vardılar...

Nötron yıldızları ve beyaz cüceler, bir yıldızın yaşam döngüsünün son aşamasını oluşturuyor. Büyük yıldızlar süpernovaya dönüştükten sonra nötron yıldızlarına çökerken, bizim Güneş'imiz gibi daha küçük yıldızlar beyaz cücelere dönüşüyor. Bu 'ölü' yıldızlar son derece uzun süre varlıklarını sürdürebilir. Ancak araştırmacılara göre, bu yıldızlar zamanla yavaş yavaş dağılır ve çok kararsız hale geldiklerinde patlarlar.

Başka bir deyişle, bir nötron yıldızının veya bir beyaz cücenin ne kadar sürede yok olduğunu bilmek, bilim insanlarının evrenin azami ömrünü anlamasına yardımcı olur. Çünkü bunlar evrende ölecek son yıldızlar olacak. Evrenin sonuyla ilgili zaman tahmini ise şöyle...

Araştırmacıların belirttiğine göre, yukarıdaki fotoğrafta da görüntüsü olan bir nötron yıldızının ne kadar sürede dağıldığını belirlemek, "evrendeki maddenin ömrü için genel bir üst sınır" koyuyor.

EVRENİN SONUYLA İLGİLİ TAHMİN

Radboud Üniversitesi'nden bir araştırma ekibi, evrendeki tüm yıldızların bir quinvigintilyon yıl içinde söneceğini ortaya koydu. Bu, sonunda 78 sıfır olan bir 1 anlamına geliyor.

Ancak bu süre, daha önce öngörülen 10 üzeri 1100 yıl, yani sonunda 1100 sıfır olan bir 1, tahmininden çok daha kısa.

PEKİ NE OLACAK?

Radboud Üniversitesi'nde radyo astronomisi ve astropartikül fiziği profesörü olan baş araştırmacı Heino Falcke, önceki çalışmaların Hawking ışımasını dikkate almadığını ve bu nedenle evrenin maksimum ömrünü fazla tahmin ettiğini söylüyor.

• Falcke ve ekibi, nötron yıldızları ile beyaz cücelerin Hawking ışımasına benzer bir süreçle ne kadar sürede yok olduğunu hesaplayarak bu durumu düzeltmeyi amaçladı. Sonuç olarak, bunun bir quinvigintilyon yıl sürdüğünü buldular.

Falce, "Yani evrenin nihai sonu beklenenden çok daha erken geliyor, ama neyse ki hala çok uzun bir zaman alıyor" açıklaması yaptı.

HAWKING VE EINSTEIN NE DİYOR?

1975 yılında, ünlü fizikçi Stephen Hawking, parçacıklar ve radyasyonun bir kara delikten kaçabileceğini öne sürdü. Bu fikir, hiçbir şeyin bu devasa kütleçekimi kuvvetinden kaçamayacağını savunan yaygın inançla çelişiyordu.

• Hawking’e göre, bir kara deliğin kenarında geçici olarak iki parçacık oluşabilir. Bu parçacıklar birleşmeden önce, biri kara deliğe geri çekilirken diğeri kaçabilir. Bu kaçan parçacıklara Hawking ışıması deniyor.

Zamanla bu parçacıklardan daha fazlası kaçtıkça, kara delik yavaş yavaş bozulur. Bu süreç aynı zamanda Albert Einstein'ın "kara delikler yalnızca büyür" yönündeki genel görelilik teorisiyle de çelişir.

Araştırma ekibi, 2023 yılında Physical Review Letters dergisinde yayımlanan çalışmalarıyla bu son keşif için temel oluşturdu.

Bu önceki çalışmada, Falcke ve meslektaşları, 'kütleçekim alanına sahip tüm cisimlerin benzer bir süreçle buharlaşabileceğini' göstermişti.

Üstelik hesaplamaları, buharlaşma hızının yalnızca cismin yoğunluğuna bağlı olduğunu öne sürüyordu.

Bundan yola çıkarak, Hawking ışıması kavramını nötron yıldızlarına ve beyaz cücelere uygulamak nispeten kolay oldu.

Bu yeni bulgular, Journal of Cosmology and Astroparticle Physics tarafından yayımlanmak üzere kabul edildi, ancak şu anda arXiv adlı ön baskı sunucusunda yer alıyor.

Her ne kadar bu yeni hesaplamalar evrenin ömründen akıl almaz sayıda yılı silip atıyor olsa da, **insanlığın her şeyin sonu hakkında yakın zamanda endişelenmesine gerek yok.

Ancak bu bulgular, Hawking'in tartışmalı teorisine yeni bir bakış sunuyor. Radbound Üniversitesi'nden matematik profesörü Walter van Suijlekom, "Bu tür sorular sorarak ve uç durumlara bakarak, bu teoriyi daha iyi anlamak istiyoruz. Belki de bir gün, Hawking ışımasının gizemini çözebiliriz" dedi.