Edremit Güncel Bilgi ve Haber Sitesi

Derleyen: Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – Uçaklara kuş çarpması, havayı içine çeken motorlarıyla çalışan dev hava araçlarını çoğu zaman çaresizce beklenen acı sona mahkûm ediyor. Her kazada US Havayolları’nın 1549 sefer sayılı uçuşundaki başarı ve şans yolcularla olmuyor. Eski savaş pilotu Chesley ‘Sully’ Sullenberger’ın Hudson Nehri’ne yaptığı başarılı iniş, 15 Ocak 2009'da motorlarına her biri 15 kilo olan onlarca Kanada kazının çaptığı uçaktaki herkesin burnu bile kanamadan kurtulmasını sağlamıştı. Ancak dün yaşanan uçak kazası 2009’daki kadar sevindirici şekilde noktalanmadı. Kuşların karıştığı pek çok kazada olduğu gibi Azerbaycan Havayolları’nın 8243 J2-8243 sefer sayılı uçuşu da onlarca kişinin ölümüyle sonuçlandı. Kazanın uçağa çarpan kuşlar dolayısıyla yaşanmış olduğu bilgisi ise kaza raporunun çıkarılması adına son derece önemli bir bilgiydi. Üstelik bu kazanın olduğu nokta, kışın devasa kuşlara yuva olan Hazar Denizi’nin doğu kıyılarıydı. Peki kazanın oluş şekliyle ilgili en önemli ipuçları neler? Uzmanlar yorumladı: 67 kişinin kaderindeki dönüm noktası sağ motordaki gizemde mi?

FLAMİNGOLARIN YUVASI, YOLCULARA MEZAR MI OLDU?

Azerbaycan Havayolları’nın 8243 J2-8243 sefer sayılı uçuşu olması gerektiği gibi başlamıştı. En güvenli ulaşım yolu olan uçak yolculuğu için her şey hazırdı ve uçak Bakü’den güvenli şekilde kalktı. Kış aylarında pistlerde karşılaşılan sorunlardan biri olan sis, uçağın iniş yapacağı Grozni’de de devredeydi. Bu nedenle güvenli bir iniş için uçak, ismini eski Rus çarı Korkunç İvan'dan alan Grozni şehrinin uluslararası havalimanına inmek yerine önce Mahaçkale'ye, ardından da Aktau'ya yönlendirilmişti. Ancak güvenlik için alınan bu önlem, uçağı pek çok kazanın sebebi olan çarpışmalardan biriyle yüzleştirmek üzereydi. Haber merkezlerine ‘kuşlarla çarpışan bir uçağın düştüğü’ bilgisi geldiğinde sorulacak pek çok soruyu da beraberinde getirmişti. Uçak neyle çarpıştı, indi mi yoksa düştü mü, ölen ya da yaralanan var mı, kaza nasıl oldu… Bitmek bilmeyen onlarca soru arasında, uçağın düştüğü yerde bir detay saklı olabilirdi. Büyük flamingolar!

MOTORDAN FIRLAYAN PARÇALAR UÇAĞIN SONU OLABİLİR

Kazanın kesin sebebi bilinmese de birkaç senaryo, geçmiş kazalardan yapılan çıkarımlar, havada yaşananlara ışık tutabilir. Uzmanlara göre uçağın düştüğü anlara ait video kaydında, motorların düşüş esnasında çalışmadığı görülüyordu. Ancak bu bir uçağın güvenli şekilde inmesine engel olacak bir sorun değildi. Hem pilotlar hem de uçaklar güvenli bir süzülme ve motorlar çalışmadan da iniş yapacak kadar donanımlıdır. Bir yolcu uçağı tüm motorları arızalansa bile mükemmel bir şekilde süzülerek iniş yapabilir. Ek olarak tüm motorlar arızalandığında bile devreye alınabilecek yardımcı güç ünitesi APU, Kazakistan’da düşen Embraer 190 model uçakta da mevcuttu. Yani uçağın birden çok sisteminin birden arızalanmış olma ihtimali hiç de uzak değildi. Motorlara kuş çarpmasıyla, motordan fırlayabilecek parçaların kanatlarda ve gövdede hidrolik sistemin omurgası olan borulara hasar vermiş olması, uçağın ‘felç’ geçirmesi demekti. Bu senaryo Azerbaycan Havayolları’nın 8243 J2-8243 sefer sayılı uçuşu için geçerliyse, hem motorları hem de hidrolik sistemi çalışmayan bir uçak için söylenecek tek şey, durumun gerçekten ağır sonuçları olabileceğiydi.

Uzmanlara göre, hidrolik sistemin kontrolü tam anlamıyla kaybedilmemiş olmalı ki uçuş takımları açılabilmişti. Çünkü uçaklardaki hidrolik sistemlerin en kritik işlevlerinden biri de, iniş takımlarını kaldırmak ve indirmektir. Kaza görüntülerine bakıldığında ise uçağın kontrol edilemez durumda olduğu ve normalden çok daha dik bir açıda yere çakıldığı görülüyordu. Normalde ticari bir uçak, dakikada yaklaşık 450 ila 900 metre alçalır. Ancak J2-8243, saatte 224 ila 259 km olması gereken iniş hızı için beklenmedik bir hızdaydı. Üstelik pistten 2970 metre yüksekteyken uçağın son hızı saatte 96 kilometre olarak kaydedilmişti. İniş için yeterli hızın çok altında olan uçağın kontrol edilmesine engel olacak şey her neyse bu noktada yaşanmış olması muhtemeldi. Çakılmanın başlangıcı da burası olabilirdi.

YİNE E190 YİNE KADER DEĞİŞTİREN PERDE

Grozni’deki yoğun sis nedeniyle iniş planı değişen uçak, Kazakistan’ın Aktau bölgesinde düşmüştü. Uçağın düşmesine neden olan sorun her ne olursa olsun, güvenlik için alınan bir önlemin yolcuları ve uçağı acı bir sona götürdüğü gerçeğinden kimse haberdar değildi. Bir şeyler yanlış gitmiş ve kaza Bakü-Grozni uçuşuşunu bulmuştu. Azerbaycan Hava Yolları'na ait J2-8243 sefer sayılı yolcu uçağı, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'den Rusya'nın Çeçenistan bölgesindeki Grozni'ye gitmek üzere seferini yaparken, şartlar onu Aktau'ya yaklaşık 3 kilometre uzaklıkta acil iniş yapmaya zorlamıştı.

Sis perdesi, 67 yolcu ve 5 mürettebatın Grozni’ye iniş yapmasına engel olmuştu. Bundan 14 yıl önce ise aynı perde, Çin’de devreye girmiş ve 44 kişinin ölümüyle sonuçlanan kaza yine bir Embraer E190 model uçağı bulmuştu. 24 Ağustos 2010 gecesi, Embraer E190 sisli havada Yichun Lindu Havaalanı'na yaklaşırken düşmüştü. Uçaktaki 96 kişiden 44'ü hayata gözlerini yumdu. Bu kaza, Embraer E190'ın karıştığı ilk gövde kaybı ve ilk ölümcül kazaydı. Embraer, toplamda 9 kazaya karışmıştı. Ancak Çin’deki kaza, 2024’ün son günleri itibarıyla en ölümcül olanıydı.