Edremit Güncel Bilgi ve Haber Sitesi

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) bugün 47'inci yeni başkanını seçmek için sandık başında olacak. Seçmenler, Demokratların adayı ve mevcut başkan yardımcısı Kamala Harris ile Cumhuriyetçilerin adayı ve eski Başkan Donald Trump arasında nihai kararlarını verecekler. Beyaz Saray'a giden yolda seçimler nasıl ilerliyor ve oy sayımı nasıl gerçekleşiyor?

1 KİMLER OY ATABİLİYOR?

ABD'de 18 yaş üzeri tüm ABD vatandaşları oy kullanabiliyor. ABD'de 2024 yılı itibariyle toplamda 244 milyon kayıtlı seçmen var. Oy kullanma hakkı eyaletler arasında fark gösterebiliyor. Bazı eyaletlerde ciddi suçlardan hükümlü ABD'lilerin oy hakkı bulunmazken, bazı eyaletlerde farklı sebeplerden oy hakkı bulunmuyor. Çünkü ABD'de seçim kurallarını tamamen yerel yönetimler belirliyor ve her eyalet kendi seçim sürecinden sorumlu.

2 SUÇLULAR SEÇİLEBİLİYOR MU?

ABD'de bazı eyaletlerde ağır suçlardan hüküm giyenlerin oy vermesine dahi izin verilmezken herhangi suçlu bir kişi başkanlık seçimleri için adaylığını koyabiliyor. Mahkum olan suçlular, ABD'de aday olabiliyor ve seçilebiliyor. Bunu engelleyen yasa bulunmuyor. En bilinen örnek de hüküm giymesine rağmen hâlâ başkanlık için aday olabilen Donald Trump.

3 KAÇ KİŞİ ERKEN OY ATTI?

5 Kasım sandıklarına saatler kala 81 milyondan fazla ABD'li, bu seçimler için oylarını erkenden kullanmayı tercih etti. Erken oy verme, ABD'nin 50 eyaletinin 47'sinde uygulanan bir sistem. Virginia eyaleti erken oy verme işlemini 20 Eylül'de başlatmıştı. Ekim ayı boyunca Kaliforniya (7 Ekim), Texas (21 Ekim) ve Florida (26 Ekim) erken oy verme süreçleriyle öne çıktı. Diğer eyaletler de farklı tarihlerde kendi erken oy verme sürecini yürüttü. Erken oy vermeyi tercih etmeyen ABD'liler de seçim günü sandığa giderek tercihlerini belirtecek. 

İlginizi Çekebilir

ABD seçimleri için son tahminler: Bu iş onda!

Trump mı Harris mi? Ekonomide kartları yeniden dağıtacak seçim

ABD seçimlerinde en güncel anket sonuçları geldi: Kritik farklar

4 SADECE BAŞKAN MI SEÇİLECEK?

Hayır. Bu seçimlerde yeni başkanın yanı sıra Temsilciler Meclisi ve Senato için yeni kongre üyeleri de belirlenecek. ABD Kongresi'nin iki kanadı Senato'nun 34 sandalyesi ile 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi'nin yeni üyelerini belirlenecek seçimlerde toplamda 469 koltuk için mücadele ediliyor.

5 KATILIM ORANI NE KADAR?

ABD'de son yıllarda seçimlere katılım oranlarında artış gözleniyor. 2016'da sadece yüzde 59 olan katılım oranı, dört yıl sonra yani 2020 seçimlerinde yüzde 66'ya çıkmıştı. Pew Araştırma Merkezi'ne göre, 2020'deki bu oran 1900'den bu yana yapılan seçimlerdeki en yüksek katılım oranı olarak kayıtlara geçti.

6 ZAMAN DİLİMLERİ NASIL ETKİLİYOR?

ABD seçimleri altı farklı zaman diliminde gerçekleştiğinden, oy verme merkezlerinin açılış ve kapanış saatleri de farklılık gösteriyor. Çoğu eyalette oy verme merkezleri akşam 19:00 ile 20:00 arasında kapanırken Indiana ve Kentucky gibi eyaletlerde, oy verme yerleri 18:00'de kapanıyor. New York'ta ise söz konusu merkezler 21:00'a kadar açık kalıyor.

7 SANDIKLAR KAPANINCA NE OLUYOR?

Seçim günü oy verme yerleri kapandıktan hemen sonra binlerce seçim bölgesinde oylar seçim görevlileri tarafından sayılmaya başlanır. Eğer oy verme yerinde kağıt oy pusulası kullanılıyorsa, her oy kutusu mühürlenir ve bir oy sayım merkezine gönderilir. Dijital oy makineleri kullanılıyorsa, seçim yetkilileri seçmen verilerini sayım merkezine iletir. Oy pusulalarının işlenmesi ve sayılmasıyla ilgili kurallar eyaletler arasında değişiklik gösteriyor. Sonuçlar ise oy verme merkezleri tamamen kapandıktan sonra açıklanmaya başlanır.

8 KAÇ OY ALAN KAZANIR?

ABD'de başkanlar oy çokluğuyla belirlenmiyor. Belirleyici olan, Seçiciler Kurulu (Electoral College). Başkanı seçme yetkisine sahip Seçiciler Kurulu halk oyuyla seçilen 538 seçici üyeden oluşuyor. Bir adayın başkanlığı kazanabilmesi için 270 Seçiciler Kurulu oyu alması gerekiyor. Bir eyalette bir aday çok az bir çoğunlukla önde olsa bile tüm Seçiciler Kurulu oylarını almaya hak kazanır. Bu nedenle bir aday toplamda en çok oyu alabilir, ancak yine de kaybedebilir. 2016'da Hillary Clinton örneğinde olduğu gibi. Clinton, toplamda neredeyse üç milyon oy daha fazla aldı, ancak Donald Trump Seçiciler Kurulu oylarının çoğunluğunu elde etti.

9 EŞİT OY ALIRLARSA NE OLUR?

Eğer iki başkan adayı Seçiciler Kurulu'nda eşit oy alırsa kazananı belirlemek Temsilciler Meclisi'ne kalır. Her eyaletin delegasyonu bir oy alır ve kazanmak için 26 oy çoğunluğuna ihtiyaç duyulur. Ancak bu durum şimdiye kadar hiç yaşanmadı.

10 RESMİ SONUÇ NE ZAMAN?

Başa baş bir yarışta, nihai sonucun açıklanması biraz zaman alabilir. Eğer bazı eyaletlerde uyuşmazlıklar varsa, bunların seçim yasalarına göre 11 Aralık'a kadar çözülmesi gerekir. 17 Aralık'ta eyaletlerin başkentlerinde seçim kurulu üyeleri, başkan ve başkan yardımcısı için oy vermek üzere toplanır. 6 Ocak 2025'te Kongre Washington'da toplanarak seçim kurulu oylarını sayar ve seçimin kazananını resmi olarak ilan edilir. 20 Ocak'ta ise Washington'da başkanın ya da başkanın resmi yemin töreni gerçekleştirilir.